Het melanoom is een huidaandoening waarvan het aantal gevallen de laatste 20 jaar is toegenomen.
Endogeen :
- antecedenten van melanoom
- aanwezigheid van atypische naevi (schoonheidsvlekken)
-aantal weggehaalde naevi
- huidtype
- familiale antecedenten van melanoom.
Exogeen :
- blootstelling aan de zon
Melanomen komen voor bij een jongere bevolkingscategorie en is hoofdzakelijk verbonden aan antecedenten van blootstelling aan zonlicht. Dit is in verband te brengen met de veranderingen in levenswijze (sportieve aktiviteiten in open lucht, vakanties in zonnige landen,...)
Het gaat hier om een meer agressieve pathologie omdat, indien ze niet tijdig opgemerkt en behandeld wordt, kan leiden tot uitzaaiingen (bot, lever, hersenen....) en kan dodelijk zijn.
1. Ik heb een erg blanke huid met sproeten en zeer blond of rood haar.
2. Ik ben erg gevoelig aan de zon, u verbrandt gemakkelijk, bruint niet of moeilijk.
3. Ik heb een familielid die een melanoom of andere huidkanker gehad heeft.
4. Ik heb veel moedervlekken, grote moedervlekken (>6mm), onregelmatige moedervlekken of moedervlekken met verschillende kleuren.
5. Ik woonde of woont in een erg zonnig land.
6. Ik ben vaak blootgesteld aan de zon : werk of vrijetijdsbesteding buiten, zonnebaden, regelmatig gebruik van de zonnebank
A : Asymetrie, vlek heeft geen symetrische vorm
B : Boord, de randen van de vlek zijn onregelmatig
C : K(C)leur, goedaardige naevi hebben een homogene bruine kleur, kwaadaardige letsels hebben vaak een mengeling van zwarte en bruine pigmenten.
D : Diameter, een snelle vergroting van de vlek is verdacht (+6mm)
Andere :
Sommige symptomen zoals verzwering, bloeden, ofwel een verdikking of een kleine nodule in of onder de bruine of zwarte vlek, vragen extra aandacht.
Inspectie van de huid.
Onderzoek met behulp van een dermatoscoop laat toe het letsel goed te bestuderen en het melanine te bekijken. Op basis van dit onderzoek zullen de verdachte letsels het doel uitmaken van een gediagnosticeerde uitsnijding.
De biopsiename en anatomo-pathologisch onderzoek geven zekerheid wat betreft de diagnose.
Zoals men ook het opsporen van borstkanker bij de vrouw vanaf dertig jaar of prostaatkanker bij de man vanaf vijftig jaar aanraadt, zo raadt men momenteel een jaarlijks opsporingsonderzoek aan, in het bijzonder bij patienten die in zonnige landen verbleven hebben, bij patienten die sportaktiviteiten uitoefenen in open lucht, bij diegene die veel naevi vertonen of bij diegenen waarbij er familiale antecedenten zijn van kwaadaardige melanomen
In functie van de diagnostiek, zal eventueel een volledige ballans opgemaakt worden en een bijkomend behandeling voorgesteld (bijkomende uitsnijding, veiligheidsmarge,...).
Allereerst bestaat de behandeling uit een chirurgische ingreep in functie van de gewonnen informaties van de anatomo-pathologische onderzoeken.
De tumor wordt weggesneden met een marge van 1 tot 3 cm
Een biopsie van de schildwachtklier om eventuele uitzaaiingen op te sporen is noodzakelijk vooral bij grotere tumoren. (indicatie volgens Breslow)
Voor de meer gevorderde gevallen (recidieven, metastasen aan hersenen, bot, lever of longen) wordt een algemene behandeling voorgesteld: chemotherapie, immunotherapie, vaccinatie.
Sommige van deze behandelingen zijn nog in experimentele fasen moeten nog geëvalueerd worden.
De verhoging van het aantal nieuwe personen met een kwaadaardig huidmelanoom werd in verband gebracht met een wijziging van de leefgewoonten en, in mindere mate, de veroudering van de bevolking.
De nefaste rol van blootstelling aan de zon werd al sinds lange tijd aangetoond. De wijzigingen in de levenswijze betreffende reizen naar zonnige landen evenals het beoefenen van sport in open lucht (tennis, golf,...) verhogen dus de kans op huidkankers.
De UV-stralen gaan mutaties veroorzaken op het genetisch materiaal van de huidcellen en gaan de lokale reacties van het immuunsysteem verminderen. De gemuteerde cellen kunnen dan niet langer hersteld of vernietigd worden met als gevolg dat ze voor eigen rekening gaan uitbreiden.
De preventie kan onderverdeeld worden in de volgende punten :
1. Het gebruik van een zonne-creme met hoge beschermingsfactor (minstens factor 20) en deze aan te brengen een dertigtal minuten voor de blootstelling aan de zon en vervolgens opnieuw aan te brengen elke twee uren.
2. Bloodstelling aan de zon verwijden tussen 11 en 16 uur
3. Dragen van kleden (T-shirt), pet of hoed en van zonnebril.